CYPR: ŚWIĘTA BOŻEGO NARODZENIA. JAK WYGLĄDAJĄ ŚWIĘTA NA CYPRZE? TRADYCJE, JEDZENIE, MUZYKA, DEKORACJE

Jak Cypryjczycy obchodzą święta Bożego Narodzenia? Jakie potrawy królują na ich świątecznych stołach? Jakie ciekawe tradycje pielęgnują mieszkańcy Cypru? Czytaj dalej i poznaj święta Bożego Narodzenia w wydaniu cypryjskim.

Nie da się ukryć, że mimo pewnych podobieństw, święta Bożego Narodzenia na Cyprze wyglądają nieco inaczej niż w Polsce. Dzisiaj przybliżę ci sposób celebrowania przez Cypryjczyków tego świątecznego czasu i opowiem ci o tradycjach związanych z Bożym Narodzeniem. Porozmawiamy również o kwestiach, które stanowią nieodłączny element świąt, czyli jedzeniu, muzyce, dekoracjach i prezentach.

Z tego artykułu dowiesz się:

• jak Cypryjczycy obchodzą święta Bożego Narodzenia
• jakie potrawy królują na świątecznych stołach na Cyprze
• jakie tradycje związane ze świętami pielęgnują mieszkańcy wyspy
• jak brzmi tradycyjna cypryjska muzyka świąteczna
• jak Cypryjczycy dekorują miasta na święta

Marzysz o niezapomnianej podróżniczej przygodzie? Możliwe, że przeżyjesz ją właśnie na Cyprze! Kliknij na baner i dowiedz się dlaczego Cypr Południowy to idealna destynacja na podróż dzięki której poczujesz, że Żyjesz przez duże Ż!

CYPR: ŚWIĘTA BOŻEGO NARODZENIA. JAK WYGLĄDAJĄ ŚWIĘTA NA CYPRZE?

ŚWIĘTA BOŻEGO NARODZENIA NA CYPRZE: TRADYCJE

Po pierwsze, Cypryjczycy wybierają się do kościoła by w gronie rodziny, znajomych oraz sąsiadów radować się urodzinami Jezusa. Jest to jedna z tych tradycji, którą myślę, że każdy zna, jako że stanowi istotny element świętowania.

W czasie świąt Bożego Narodzenia na wyspie można również zaobserwować dzieciaki chodzące od domu do domu, które chętnie śpiewają kalanda mieszkańcom. Kolędy są postrzegane jako błogosławieństwo dla domu, ale jak to w życiu bywa, coś za coś. W zamian za wyśpiewaną kolędę, dzieci otrzymują słodycze, owoce, a nawet zdarza się, że pieniędzmi.

UWAGA! Cypryjczycy greckiego pochodzenia są w przeważającej części prawosławni. W przeciwieństwie do kościoła katolickiego, kościół prawosławny kieruje się kalendarzem juliańskim. W związku z tym, obchodzi święta Bożego Narodzenia w styczniu. Jednak mimo to, jak wspomina w swoim artykule Eleni Philippou, większość Cypryjczyków świętuje Boże Narodzenie w grudniu.

JAK BRZMI TRADYCYJNA ŚWIĄTECZNA MUZYKA CYPRYJSKA?

Jedną z osób, która zajmuje się zgłębianiem oraz wykonywaniem tradycyjnej świątecznej muzyki cypryjskiej jest badacz Michalis Terlikkas. Urodzony na Cyprze, od dzieciństwa był zafascynowany muzyką cypryjską. Obecnie poszerzanie wiedzy dotyczącej tradycyjnej muzyki cypryjskiej i dzielenie się nią z szeroką publicznością to jego główne cele.

Co zwróciło moją uwagę, to jedna z jego płyt „Ton Yennon dje tis Lambris”. Wydana w 1998, skupia się wokół tematu cypryjskich oraz greckich kolęd jak również cypryjskich pieśni religijnych i hymnów.

Poniżej przygotowałam dla ciebie krótką playlistę z utworami właśnie z tej płyty. Nawiązują one do całego okresu świątecznego– od Wigilii do Epifanii (więcej o tym ostatnim święcie porozmawiamy kilka akapitów niżej).

Chcesz dowiedzieć się więcej o działalności Michalisa Terlikkasa? Zajrzyj na jego stronę internetową: Michalis Terlikkas (Ιnterpreter – researcher of Cypriot traditional music)

MUZYKA OBECNIE: JAKIE ŚWIĄTECZNE HITY PODBIŁY SERCA CYPRYJCZYKÓW?

Jak zapewne się domyślasz, również Cypryjczycy uwielbiają takie międzynarodowe hity jak „All I want for Christmas is you” Mariah Carey czy „Last Christmas” zespołu Wham! Wśród typowych radiowych notowań, przeważa muzyka w języku angielskim. A przecież nie po to rozmawiamy o świętach Bożego Narodzenia na Cyprze, żeby słuchać dokładnie tego samego, co reszta świata. Chcemy poznać bardziej cypryjskie klimaty.

I tutaj z pomocą przyszła mi strona Every Noise, która za pomocą algorytmów i innych cudów wianków, pokazuje jakie świąteczne utwory wiodą prym w danym kraju. Bierze pod uwagę przesłuchania online.

Na podstawie proponowanych przez stronę utworów, wybrałam dla ciebie kilka piosenek, które pozwolą ci poczuć magię cypryjskich świąt. Pewnie nie zaskoczę cię faktem, że do zestawienia trafili artyści pochodzenia greckiego (dla pewności wyjaśniam: kultura grecka miała i ma niebotyczny wpływ na Cypryjczyków, co ma odzwierciedlenie np. w języku, którego używają. Język urzędowy Cypru Południowego to grecki. Więcej o podziale Cypru oraz wpływie innych nacji na kulturę mieszkańców wyspy, znajdziesz w moim e-booku: ROADTRIP PO CYPRZE POŁUDNIOWYM: PRZEWODNIK Z AUTORSKĄ TRASĄ).

Chcesz poznać więcej takich utworów? Spójrz na playlistę z której korzystałam podczas selekcji utworów: Every Noise – Xmas in Cyprus.

JEDZENIE NA CYPRYJSKIM ŚWIĄTECZNYM STOLE

Zasiadając do cypryjskiego stołu w czasie świąt Bożego Narodzenia, będziesz mieć możliwość zjedzenia takich dań jak: wieprzowina przyrządzona na różne sposoby, pieczony indyk nadziewany ryżem oraz warzywa. Oczywiście jeśli chodzi o rodzaje mięsa, to wszystko zależy od danej rodziny, niektórzy stawiają np. na jagnięcinę.

Czego jednak na pewno nie zabraknie to Gennopitta zwanego również Christopsomo (jest głównie postrzegany jako tradycja grecka), czyli chleba chrystusowego. To słodki okrągły bochenek z dekoracyjnym krzyżem na wierzchu. We wnętrzu mogą się znaleźć takie składniki jak orzechy, rodzynki, czy skórka kandyzowana.

Jak zrobić Gennopitta? Jeżeli masz ochotę spróbować swoich sił w kuchni, poniżej podrzucam ci przykładowy przepis w języku angielskim. Pan Stavros Antoniou pokazuje krok po kroku jak zrobić taki chleb. W opisie pod filmem jest również rozpiska składników.

To jak już o słodkim jedzeniu mowa, pociągnijmy ten temat. Oprócz chleba chrystusowego, na cypryjskim stole nie może zabraknąć dwóch słodkości: kourabiedes oraz melomakarona.

Kourabiedes to kruche ciasteczka migdałowe obficie pokryte cukrem pudrem. Z kolei melomakarona to również kruche ciasteczka, ale głównie z dodatkiem pomarańczy lub cynamonu i zanurzone w miodzie.

Obydwa rodzaje ciasteczek wyglądają całkiem zacnie, prawda?

Przepis na kourabiedes czeka na ciebie tutaj: Cyprus Almond Shortbread (Kourabiedes)

Przepis na melomakarona czeka na ciebie tutaj: Cypriot Honey Christmas Cookies (Melomakarona)

UWAGA! Celowo nie tłumaczę dla ciebie powyższych przepisów na język polski, ponieważ stanowiłoby to naruszenie praw autorskich. Niech cię jednak nie zniechęci język angielski- autorka pisze w sposób na tyle przystępny, że nawet z podstawową znajomością języka angielskiego spokojnie zrozumiesz podane przez nią instrukcje.

ŚWIĘTA BOŻEGO NARODZENIA NA CYPRZE: DEKOROWANIE MIAST W 2020 ROKU

Tak jak u nas, również na Cyprze w czasie świąt Bożego Narodzenia na ulicach miast królują świąteczne dekoracje. Jest dużo lampek, gwiazdek oraz oczywiście wielkie choinki.

Jak wyglądają ozdoby w poszczególnych miastach? Poniżej zebrałam dla ciebie posty z przykładami. Omówiłam również pokrótce każde z wybranych miejsc tak, abyś mogła/mógł osadzić dane miasto w kontekście.

OZDOBY ŚWIĄTECZNE W LARNACE

W Larnace panuje świąteczny nastrój całkiem na bogato. Miasto postawiło na gigantyczną choinkę, dziadka do orzechów, bombkę oraz mnóstwo światełek. Zdecydowanie czuć na ulicach magię świąt.

O mieście: Larnaka, to jedno z pierwszych miast „wyboru” dla turystów. Dlaczego? Ponieważ to właśnie tutaj znajduje się jedno z lotnisk. To niedawna był jedynym portem lotniczym, który „gościł” samoloty z Polski.

Zastanawiasz się co warto zobaczyć w Larnace? Ten artykuł odpowie na twoje pytanie: LARNAKA I OKOLICE: JAKIE ATRAKCJE CZEKAJĄ NA CIEBIE? GDZIE ZJEŚĆ? CO Z NOCLEGIEM? ZWIEDZANIE BEZ ZADYSZKI

OZDOBY ŚWIĄTECZNE W LIMASSOL

W Limassol również znajdziesz gigantyczną choinkę (12 metrów wysokości) oraz subtelne, ale przyjemne dla oka oświetlenie. Powiedziałabym, że miasto postawiło na tzw. „mniej znaczy więcej„.

O mieście: Limassol, to bardziej „kurortowe” miejsce na Cyprze, skupiające się na all inclusive dla turystów. Ale nie tylko. Limassol, to również miasto ciekawych murali. Pod tymi linkami znajdziesz moje posty na Instagramie z przykładami sztuki ulicznej w Limassol: mural w Limassol 1, mural w Limassol 2.

OZDOBY ŚWIĄTECZNE W AYIA NAPA

W Ayia Napa trwa świąteczny szał jeśli chodzi o ozdoby. Rozświetlone parasolki, wielgachne prezenty, kolorowe sanie, bałwanki, szopka, gigantyczna choinka, a nawet balon. Osobiście odbieram to jako próbę „osłodzenia” tego nieszczęsnego 2020 roku i próbę wywołania na twarzach mieszkańców uśmiechu. A trzeba przyznać, że ciężko oglądać taką feerię barw z kamienną twarzą.

O mieście: Ayia Napa jest zwana „imprezownią” Cypru. Jeśli uwielbiasz interakcję z ludźmi podczas imprez do rana, to cypryjskie miasto cię zachwyci. Jednak Ayia Napa to nie tylko imprezy do rana, a również zacna sztuka uliczna. Ponownie zapraszam cię na Instagrama, gdzie dzieliłam się przykładami murali z tego miasta: twarz w Ayia Napa, misiek w Ayia Napa, kobieta w Ayia Napa, pan artysta w Ayia Napa.

OZDOBY ŚWIĄTECZNE W NIKOZJI

Powiem ci, że miałam nie lada zagwozdkę ze znalezieniem tegorocznych ozdób świątecznych w Nikozji. Miasto postawiło na widoczny minimalizm, w porównaniu z pozostałymi lokalizacjami. Jest gigantyczna świetlista choinka, jest napis „2021” (jakby chcąc zapomnieć jak najszybciej o 2020), bombka i klasyczne światełka na latarniach.

O mieście: Nikozja jest stolicą Cypru. To właśnie w tym mieście można najbardziej odczuć napięcie między stroną południową, a północną. Z racji lokalizacji, Nikozja nie ma dostępu do morza, więc nie jest tak popularna wśród turystów jak inne miejsca.

OZDOBY ŚWIĄTECZNE W PAFOS

W Pafos całkiem sporo się dzieje jeśli chodzi o ozdoby świąteczne. Mamy oczywiście gigantyczną choinkę, jak w każdym mieście, ale również urocze gwiazdeczki rozwieszone między budynkami, światełka oplatające drzewa, mniejsze świetliste choinki, renifery wraz z saniami, wielki but oraz prezent, gwiazdę betlejemską, a także balony i parasolki. Krótko mówiąc, wiedz, że coś się dzieje!

UWAGA! Jedno zdjęcie z postu poniżej nie jest z 2020 roku. Chodzi o fotkę z kołem. Reszta „migawek” jest tegoroczna:)

O mieście: Pafos bez wątpienia cieszy się sporym powodzeniem wśród podróżujących, szczególnie rodzin z dziećmi. Dostęp do morza oraz spokojniejszy klimat skutecznie przyciągają tych, którzy nie identyfikują się z imprezowością Ayia Napa. Co więcej, również i tutaj znajdziesz zacne murale. Na jakie warto zwrócić uwagę? Tego dowiesz się z artykułu: SZTUKA ULICZNA W PAFOS: PIĘĆ MURALI, KTÓRE WARTO ZOBACZYĆ (FRAGMENT PRZEWODNIKA O ROADTRIPIE PO CYPRZE POŁUDNIOWYM).

Omówiliśmy tradycje towarzyszące świętom Bożego Narodzenia, zajrzeliśmy do cypryjskiej kuchni oraz posłuchaliśmy ichniejszych świątecznych przebojów. Spacery po miastach w poszukiwaniu dekoracji też już za nami, czas więc przejść do prezentów.

TO CO TYGRYSKI LUBIĄ NAJBARDZIEJ, CZYLI CO Z PREZENTAMI?

Jeśli chodzi o prezenty, to na Cyprze prezenty czekają na otwarcie… do pierwszego stycznia. Jest to dzień świętego Bazylego Wielkiego (to odpowiednik katolickiego świętego Mikołaja). Podarki lądują pod choinką, chociaż nie zawsze, bo choinka jest częścią „nowej” tradycji (tak jak np. w Polsce:).

Jak jednak przekonać Ayios Vasilis (święty Bazyl), by hojnie obdarował domowników? Specjalnie dla niego pani domu piecze vasilopita, czyli ciasto z monetą w środku. Wraz z porcją wina, ciasto ląduje pod choinką (lub na stole). Ayios Vasilis przybywa, kiedy wszyscy już śpią, wypija wino, błogosławi vasilopita i zostawia prezenty.

Rano pierwszego stycznia podarki czekają już na rozpakowanie, a ciasto kroi się na kawałki. Ten kto znajdzie w swojej porcji monetę, będzie mieć szczęście w nadchodzącym roku.

ŚWIĄTECZNE NIECNOTY NA CYPRZE: GOBLINY KALIKANTZARI ROZRABIAJĄ

Ale, ale, to nie wszystko. Podczas świętowania Cypryjczycy muszą mieć się na baczności i uważać na psoty kalikantzari, czyli goblinów. Okres świąteczny to jedyny czas dla tych stworków, kiedy mogą wyjść z wnętrza ziemi i zakraść się do domów przez kominy. Uwielbiają psocić, więc korzystają z każdej szansy uprzykrzenia życia domownikom.

Co zrobić, by kalikantzari trzymały się z daleka od cypryjskiego domu? Sposobów jest kilka.

Główny z nich, to przede wszystkim przez cały okres świąt utrzymywać ogień w kominku. Dzięki temu gobliny nie będą miały jak wparować do chałupy, chyba że zapragną sobie osmalić zadki, a to jest wątpliwe.

Natomiast drugim głównym sposobem na kalikantzari jest owinięcie gałązki bazylii wokół krzyża i poświęcenie go. Później Cypryjczycy chodzą od pomieszczenia do pomieszczenia i tymże krzyżem święcą każdy pokój.

OSTATNI DZIEŃ ŚWIĄTECZNY NA CYPRZE: EPIFANIA I MORSKA TRADYCJA

Ostatnim dniem wieńczącym świąteczny czas na Cyprze jest Epifania 6 stycznia. To dzień w którym, według kościoła prawosławnego, Chrystus został ochrzczony. Wtedy to ma miejsce ciekawa morska tradycja.

Mianowicie, ksiądz błogosławi krzyż i rzuca go do rzeki bądź morza. Ale wiadomo, krzyż sobie nie może podryfować gdzieś w siną dal, więc wierzący wskakują do wody by go wyłowić. Ta osoba, która dopłynie na brzeg z krzyżem będzie mieć szczęście w nowym roku.

Oczywiście w tym dniu mają również miejsce ostatnie świąteczne uczty i muzykowanie.

ŚWIĘTA BOŻEGO NARODZENIA NA CYPRZE: PODSUMOWANIE

Bez dwóch zdań można powiedzieć, że Cypryjczycy obchodzą Święta Bożego Narodzenia na bogato nie tylko w sposób duchowy (wizyta w kościele, śpiewanie kolęd), ale również bardziej przyziemnie. Stół jest suto zastawiony świątecznymi smakołykami i, tak jak w przypadku naszych „polskich” świąt, na pewno żaden z domowników nie odejdzie od stołu głodny.

Jednak święta na Cyprze Południowym (to właśnie tam mamy do czynienia z prawosławiem) to nie tylko przyjemności, czy to duchowe czy jedzeniowe, ale też niecnoty kalikantzari. Będąc na wyspie w czasie świąt należy mieć oczy dookoła głowy, co by gobliny nie spłatały nam jakiegoś psikusa.

Ciekawym aspektem jest też Epifania i związana z nią morska tradycja „polowania” na krzyż. Mimo że Cypr kojarzy się z typowo wyspiarskim klimatem, czyli słoneczko, krótki rękawek i hulaj w stroju kąpielowym, bo mrozu nie ma, to jednak nurkowanie w morską toń w styczniu może skutecznie wywołać ciarki na całym ciele.

Pisząc ten artykuł, korzystałam z kilku źródeł. Opracowując zebrane informacje, wybrałam z nich te najciekawsze według mnie aspekty. Jeżeli jednak czujesz niedosyt i masz ochotę jeszcze bardziej pogłębić swoją wiedzę na temat cypryjskich tradycji świątecznych, oto użyte przeze mnie źródła:

• Christmas traditions in Cyprus and Greece
• Christmas in Cyprus
• How Christmas Is Celebrated in Cyprus
• Christmas Customs of Cyprus
• How They Celebrate Christmas in Cyprus: Traditions and Cuisine

A jak już o grudniu mowa, i akurat czytasz ten artykuł tuż przed świętami, to chciałabym ci życzyć wszystkiego co najlepsze. Aby święta Bożego Narodzenia były dla ciebie czasem wewnętrznego spokoju i harmonii, rodzinnego ciepła i rozmów na tematy, które sprawią, że się uśmiechniesz (bez podniesionego ciśnienia we krwi;) I wiadomo, niech świąteczne smakołyki skutecznie rozpieszczą twoje kubki smakowe, a prezenty niech będą tylko trafione i dane z potrzeby serca, a nie obowiązku.

Jeżeli natomiast nie masz w zwyczaju świętować Bożego Narodzenia, niech ten czas będzie dla ciebie okazją do zatopienia się w hobby, które lubisz najbardziej. Odpocznij, zresetuj baterie, zrób coś dla siebie.

Wszystkiego dobrego.

Trzymaj się ciepło,
Irmina

ZOBACZ RÓWNIEŻ:

• NOCLEGI NA CYPRZE POŁUDNIOWYM: SPRAWDZONE KWATERY
• 100 POMYSŁÓW NA PREZENTY DLA PODRÓŻUJĄCYCH: OD ŚMIESZNIE TANICH DO PIEKIELNIE DROGICH
• ROADTRIP PO CYPRZE POŁUDNIOWYM: PRZEWODNIK Z AUTORSKĄ TRASĄ. PREMIERA!

---